สำหรับหลายๆท่านที่เลี้ยงสัตว์จะต้องประสบปัญหาเกี่ยวกับสัตว์เลี้ยงเป็นแผลมีหนอน แล้วไม่ทราบว่าต้องรักษาอย่างไร ใช้ยาตัวไหนใส่รักษาแผลให้กับสัตว์ของตัวเอง สำหรับท่านใดที่กำลังมองหาวิธีการรักษา และยาที่ใช้ใส่แผลอยู่มาศึกษาไปพร้อมๆกับบทความนี้เลยจ้า
แผลมีหนอน
แผลมีหนอน หลักๆแล้วเกิดจากแมลงวันที่เป็นสาเหตุนั้นเอง
โรคแผลหนอนแมลงวันคืออะไร มีสาเหตุจากอะไร
- แผลเปิดที่มีหนอนแมลงวันระยะตัวอ่อนอยู่ภายในแผล
- มีสาเหตุจากแมลงวันที่ชื่อคริสซอมเมีย เบซเซียนา (Chrysomyia bezziana) ซึ่งเป็นแมลงวันมีลักษณะที่คล้ายกับแมลงวันหัวเขียวที่พบได้ทั่วไป แต่เป็นคนละชนิดกัน
- โดยแมลงวันจะมาวางไข่ที่แผล ไข่จะฟักเป็นหนอนแมลงวัน มีทั้งหมด 3 ระยะ ดังนี้
- ระยะที่ 1 ระยะนี้ใช้เวลาประมาณ 24 ชั่วโมง หนอนแมลงวันระยะที่ 1 จะไชเข้าสู่แผล และจะกินเนื้อเยื่อเป็นอาหาร ทำให้เกิดแผลลึกลงไป
- ระยะที่ 2 จะลอกคราบเป็นหนอน
- ระยะที่ 3 เป็นระยะเวลาที่หนอนแมลงวันจะอยู่ในเนื้อเยื่อประมาณ 6-7 วัน จากนั้นหนอนแมลงวันก็จะออกจากแผลตกลงบนดิน ฝังตัวในดินกลายเป็นระยะดักแด้ และเจริญเป็นแมลงวันตัวเต็มวัยต่อไป
สัตว์หลายชนิดที่พบว่าเป็นโรคแผลหนอนแมลงวัน
โรคนี้สามารถพบได้ในสัตว์หลายชนิด เช่น
- สุนัข
- สุกร
- แกะ
- แพะ
- โค
- กระบือ
- ม้า
สัตว์เกิดโรคแผลหนอนแมลงวันได้อย่างไร
โดยทั่วไปแล้วสัตว์จะต้องมีบาดแผล หรือจุดเลือดออกบนผิวหนังก่อน ก็จะเป็นส่วนโน้มนำให้แมลงวันมาวางไข่ได้ เช่น
- ที่สายสะดือของลูกสัตว์เกิดใหม่
- บาดแผลที่อวัยวะเพศของแม่สัตว์ที่เกิดจากการคลอดลูก
- แผลที่เกิดจากการต่อสู้กัน
- แผลที่เกิดขึ้นเอง เช่น
- ไม้บาด
- ลวดหนามเกี่ยว
- แผลจากเห็บดูดเลือด
- รอยเลือดออกที่เกิดจากการดูดเลือดของเหลือบ
โรคแผลหนอนแมลงวันมีผลต่อสัตว์อย่างไร
- จากการที่สัตว์มีแผลและมีหนอนแมลงวันอยู่ภายใน หนอนจะกินเนื้อเยื่อและเคลื่อนที่ทำให้เกิดอาการระคายเคือง
- โดยทั่วไปแล้วจะมีการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อนร่วมด้วย จะทำเกิดการอักเสบ
- ความรุนแรงจะขึ้นอยู่ปัจจัยหลายประการ เช่น
- ถ้าเป็นในลูกสัตว์เกิดใหม่มีแผลที่สะดือ ถึงแม้ว่าหนอนแมลงวันจะออกจากแผลหมดแล้ว แต่การติดเชื้อแบคที่เรียจะทำเกิดหนอง กรณีที่เป็นแผลปิดก็จะเกิดการอักเสบหรือเป็นฝีเรื้อรังต่อไปได้อีกนาน
- ถ้าเป็นในโคนมก็จะมีผลทำให้น้ำนมลด หรือสัตว์จะรำคาญจนทำให้กินอาหารได้น้อยลง จนอาจจะมีผลต่อการเจริญเติบโต
คนติดโรคแผลหนอนแมลงวันได้หรือไม่
- ในประเทศไทย เคยมีข่าวที่คนเกิดโรคแผลหนอนแมลงวันหลายราย
- แม้ว่าบางครั้งจะไม่สามารถยืนยันชนิดของแมลงที่ทำให้เกิดแผลโรคหนอนแมลงวันได้ก็ตาม
- จากการตรวจสอบพบว่าเป็นหนอนแมลงวันชนิดคริสซอมเมีย เบซเซียนา เพียงชนิดเดียวกันทั้งในสัตว์ชนิดต่างๆ และในคน
- การติดโรคในคนอาจจะเกิดในเด็ก คนสติไม่ดี หรือคนที่ไม่สามารถช่วยตัวเองได้ เมื่อเกิดแผลเลือดออกทำให้แมลงวันชนิดดังกล่าวมาวางไข่
เราจะป้องกันสัตว์จากโรคแผลหนอนแมลงวันได้อย่างไร
- เมื่อเกิดแผลขึ้น ต้องทำการรักษาแผลโดยทันที
- ทำความสะอาด ถ้าพบหนอนแมลงวันในแผล ต้องจัดการเอาออกให้หมด
- ใส่ยาฆ่าเชื้อที่อาจจะเป็นยาปฏิชีวนะหรือกลุ่มซัลฟา แล้วทำการปิดแผล
- ถ้าไม่สามารถปิดแผลได้ ต้องใส่ยาฆ่าแมลงวันลงในแผลด้วย
- ซึ่งปัจจุบันจะมียาใส่แผลที่มียาฆ่าเชื้อและยาฆ่าแมลงวันผสมอยู่ด้วยกัน
- ต้องดูแลรักษาจนกว่าแผลจะหายสนิท
จะป้องกันตัวเองจากโรคแผลหนอนแมลงวันได้อย่างไร
- เมื่อเป็นแผล ต้องจัดการทำความสะอาด
- ใส่ยาฆ่าเชื้อ ปิดแผลให้มิดชิด ป้องกันอย่าให้แมลงวันมาตอม
- ถ้าแผลใหญ่และเป็นแผลเปิด อาจจะต้องทำความสะอาดแผลทุกวัน ซึ่งจะสามารถกำจัดไข่หรือหนอนแมลงวันได้
วิธีรักษาแผลมีหนอนแมลงวัน
- เมื่อพบว่ามีหนอนแมลงวันในแผล ต้องจัดการเอาหนอนออกให้หมด
- จากนั้นทำความสะอาดแผลให้สะอาด
- ใส่ยาฆ่าเชื้อที่อาจจะเป็นยาปฏิชีวนะหรือกลุ่มซัลฟา
- เสร็จแล้วปิดแผล ถ้าปิดแผลไม่ได้ ต้องใส่ยาฆ่าแมลงวันลงในแผลด้วย
- ในปัจจุบันจะมียาใส่แผลที่มียาฆ่าเชื้อผสมกับยาฆ่าแมลงวันทำให้สะดวกต่อการใช้งานไม่ต้องใช้ยาหลายตัว
- จะต้องดูแลรักษาจนกว่าแผลจะหายสนิท
แมลงวันวางไข่ในแผลสุนัข ทำอย่างไร
- เมื่อท่านพบว่าสุนัขของท่านมีแผลที่มีแมลงวันวางไข่อยู่ นำสุนัขของท่านมา ทำความสะอาดบริเวณรอบๆแผลโดยการโกนขนบริเวณรอบๆแผลออก
- เอาหนอนแมลงวันที่ฝังอยู่ใต้ผิวหนังสุนัขออกให้หมดเพื่อรักษาอาการติดเชื้อ
- บีบผิวหนังของสุนัข จนหนอนแมลงวันเล็ดลอดออกมาจากรูขุมขนของสุนัขจนหมด
- หลังจากนั้นใส่ยาฆ่าเชื้อ และยารักษาแผลหนอน
- ตามด้วยการฉีดยาปฏิชีวะนะ กลุ่มแก้อักเสบ แก้ปวด ลดบวม
- ติดตามอาการใส่ยารักษาแผลจนกว่าแผลจะหายสนิท
ยาใส่แผลสุนัขเป็นหนอนใช้ยาอะไร
Copper คอปเปอร์
สรรพคุณ
- ฆ่าหนอน ฆ่าเชื้อโรค รักษาแผลสด สำหรับ สุนัข แมว แพะ หมู วัว นก
- ยาผงใส่แผล รักษาแผลสด แผลตอน แผลผ่าตัด แผลเน่า แผลลึก
- กำจัดหนอน หนอนแมลงวัน พยาธิภายนอกทุกชนิด
- ปลอดภัยและไม่เป็นอันตรายต่อสัตว์เลี้ยง
วิธีใช้งาน
- โรยผงตรงบริเวณแผล หรือบริเวณที่มีหนอนแมลง
- ผสมน้ำและฉีดพ่นบริเวณที่มีหนอนแมลง หรือมูลสัตว์
ทานิดิล-ที ชื่อเดิม เนกาซัน
สรรพคุณ
- สำหรับสัตว์ ใส่แผล แผลสด แผลตอน แผลผ่าตัด แผลเน่า แผลลึก
- กำจัดหนอน หนอนแมลงวัน พยาธิภายนอกทุกชนิด
วิธีใช้งาน
- โรยใส่แผลที่มีหนอน
- รักษาแผลสดกันแมลงวันมาวางไข่
เค-1
สรรพคุณ
- ผงโรยแผลกันหนอนกันแมลงวัน ทำให้แผลหายเร็วขึ้น
วิธ๊ใช้งาน
- โรยลงบนปากแผล วันละ 2 ครั้ง
- ควรทำความสะอาดแผลก่อนทุกครั้ง
วัน – พลัส
สรรพคุณ
- รักษาแผลและกำจัดหนอนแมลงในแผลสัตว์
- ใช้ป้องกันและรักษาแผลสดทุกชนิด
- รักษาแผลที่มีกลิ่นเน่าเรื้อรัง
- ทำให้แผลหายเร็ว
วิธีใช้งาน
- ทำความสะอาดแผล
- โรยผงยาลง แผล วันละ 2 ครั้ง
สมุนไพรรักษาแผลหนอนแมลงวัน
หลายๆท่านน่าจะพบปัญหาสัตว์ที่เลี้ยงมีแผลติดเชื้อแผลเป็นหนองมีหนอนอยู่ในแผล เป็นอีกปัญหาที่น่ากลัวสำหรับเกษตรกรผู้เลี้ยงสัตว์ไม่ว่าจะเป็นโค กระบือ แพะ แกะ สุกร หรือสัตว์ชนิดอื่นๆ ซึ่งหากเกิดขึ้นแล้วจะสร้างความเสียหายให้กับเกษตรกรผู้เลี้ยง หรือหากปล่อยไว้ไม่รักษาก็อาจจะลุกลามเป็นการติดเชื้อ ในแผล อาจส่งผลให้สัตว์ป่วยถึงตายได้ในที่สุด
จากปัญหาที่พบจึงได้นำข้อมูลเกี่ยวกับสมุนไพรที่ใช้ในการรักษาแผลมีหนอนในสัตว์ ซึ่งสามารถนำไปใช้ได้กับสัตว์เกือบทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็นโค กระบือ แพะ แกะ หรือสุกร เป็นต้น และเป็นวิธีที่นำพืชสมุนไพรซึ่งหาได้ง่ายตามท้องถิ่น มาใช้เป็นวิธีที่ใช้ต้นทุนต่ำและสามารถรักษาอาการแผลมีหนอนในสัตว์ได้เป็นอย่างดี มาแนะนำ เพื่อให้เกษตรกรและผู้ที่สนใจนำวิธีการไปใช้กับสัตว์เลี้ยงของตนเอง โดยมีวิธีการและขั้นตอนดังนี้
เตรียมวัสดุอุปกรณ์
- ใบยาสูบ 1 กำ
- ยางจากดอกรัก 1 ช้อนโต๊ะ
ขั้นตอนและวิธีการทำ
- นำใบยาสูบที่ได้มาบดหรือตำให้ละเอียด
- จากนั้นนำยางจากดอกรักมาผสมรวมกัน โดยการคนหรือนวดให้เข้ากันให้มีลักษณะข้นเหนียว จับกันเป็นก้อน จากนั้นก็สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้
วิธีการนำไปใช้
- นำส่วนผสมที่ได้ไปใส่ที่ปากแผลของสัตว์ที่มีแผลเป็นหนอนซึ่งสามารถใช้ได้กับสัตว์เกือบทุกชนิด เช่น โค กระบือ แพะ แกะ และสุกร
แมลงวันคืออะไร
- แมลงวันเป็นแมลงที่อาศัยอยู่กับชุมชนของมนุษย์ชนิดหนึ่ง
- มักจะหากินอาหารที่เป็นเนื้อสัตว์และเศษอาหาร ตามกองขยะ
- ชอบหากินเวลากลางวัน ไม่ชอบแสงแดดจัด
- ระยะทางการหากินอยู่ประมาณ 3 กิโลเมตร
- แมลงวันจัดเป็นแมลงศัตรูสำคัญอีกชนิดหนึ่งของมนุษย์ และสัตว์เลี้ยง เนื่องด้วยสามารถก่อความรำคาญ และเป็นพาหะนำโรคหลายชนิดที่ติดต่อสู่คน และสัตว์ เช่น
- โรคท้องร่วง
- บิด
- ไข้รากสาดน้อย
แมลงวันที่เกี่ยวข้องกับคน และสัตว์ภายในประเทศไทยมี 4 ชนิด
แมลงวันบ้าน
- เป็นแมลงวันที่พบมากที่สุด มีมากถึงร้อยละ 83 ของแมลงวันทั้งหมด
- พบได้ทั่วไปตามบ้านเรือน กองขยะ เศษอาหาร ซากสัตว์
- โดยเฉพาะบริเวณที่มีเศษอาหารหรือซากสัตว์เน่า
แมลงวันหัวเขียว
- แมลงวันหัวเขียวที่มีลำตัวสีเขียว เงาแวววาว
- แมลงวันหัวเขียวที่มีลำตัวเป็นสีน้ำเงินเงาแวววาว
แมลงวันหลังลาย
- ลำตัวมีสีเทาเข้มหรือสีเทาอ่อน
- สาเหตุที่เรียกแมลงวันหลังลาย เนื่องจากปล้องด้านบนมีลายคล้ายตารางหมากรุก
- แมลงวันหลังลายเป็นสาเหตุของการเกิดภาวะ แผลที่มีหนอนแมลงวันในร่างกายของคนและสัตว์
แมลงวันดูดเลือด
- เป็นแมลงวันที่พฤติกรรมการกินอาหารแตกต่างไปจากชนิดอื่นๆ
- นอกจากจะกินอาหารจากแหล่งอาหารเน่าหรือซากสัตว์ ยังมีพฤติกรรมการดูดเลือดจากคน และสัตว์
วงจรชีวิตของแมลงวัน
แมลงวันจะมีระยะการเจริญเติบโตแบบสมบูรณ์ ประกอบด้วย 4 ระยะ
ระยะไข่
- แมลงวันสามารถผสมพันธุ์ได้ หลังจากเป็นตัวเต็มวัยได้เพียง 18-30 ชั่วโมงเท่านั้น และผสมพันธุ์เพียงครั้งเดียว
- หลังจากนั้นก็จะหาแหล่งที่เหมาะสมในการวางไข่
- โดยจะค้นหาแหล่งวางไข่ โดยอาศัยกลิ่นเป็นตัวนำทาง
- แมลงวันจะเริ่มวางไข่ในที่ลับตา แสงแดดส่องไม่ถึง และมีความชื้นสูง
- โดยการวางไข่ของแมลงวันจะเป็นกลุ่ม กลุ่มละประมาณ 120 ฟอง ตัวเมียบางตัวสามารถวางไข่ได้มากกว่า 10 ครั้งในตลอดชีวิต
- แมลงวันตัวเมีย 1 ตัว สามารถขยายพันธุ์โดยวางไข่ได้ถึง 200 -1,000 ฟอง
- ไข่แมลงวันมีระยะฟักตัวภายใน 8 – 24 ชั่วโมง
ระยะตัวอ่อน หรือหนอน
- ระยะตัวอ่อนมีรูปร่าง เรียวยาว ปลายด้านท้องใหญ่ หัวหรือปากเรียวแหลมและแข็ง
- ตัวอ่อนจะกินของที่กำลังเน่าเหม็น มักชอบกลิ่นแอมโมเนีย หรือกลิ่นของยีสต์เป็นพิเศษ
- ตัวอ่อนจะกินอาหารมากจนเข้าใกล้ระยะดักแด้จึงจะหยุดกินอาหาร
- ระยะตัวอ่อนนี้ใช้เวลา 4 -7 วัน
ระยะเข้าดักแด้
- เมื่อหนอนหยุดกินจะเริ่มคลานไปสู่ที่แห้งๆ เพื่อเริ่มปรับเปลี่ยนร่างกาย โดยหดตัวเองให้สั้นลง จนมีลักษณะอ้วนสั้น ผนังลำตัวจะแข็งขึ้นเพื่อห่อหุ้มตัวหนอน
- ระยะนี้ใช้เวลา 10 – 20 วัน ก็จะเข้าสู่ระยะตัวโตเต็มวัน
ระยะตัวโตเต็มวัย
- เมื่อเข้าระยะดักแด้ และพัฒนาร่างกายสู่ภายในจนมีรูปร่างครบสมบูรณ์ก็จะเริ่มออกจากระยะดักแด้
- ซึ่งขณะที่ออกจากระยะดักแด้ช่วงแรกจะยังบินไม่ได้ในทันที จะต้องใช้วิธีเดิน กระโดด
- เมื่อเวลาผ่านไปประมาณ 15 นาที ลำตัวและปีกเริ่มแข็งแรงขึ้นสามารถบินได้
ผลกระทบจากแมลงวัน
- แมลงวันนอกจากจะก่อให้เกิดความรำคาญ กรณีที่มีแมลงวันชุกชุมมากจะชอบบินมาจับ มาเกาะตามตัว ตามใบหน้าของคนเราทำให้เกิดความรำคาญเป็นอย่างมาก และที่สำคัญยังเป็นพาหะแพร่เชื้อโรคต่างๆ
- แมลงวันเป็นพาหะนำโรคต่างๆ เช่น
- ไทฟอยด์
- อุจจาระร่วงอย่างแรง
- อุจจาระร่วง
- ตาแดง
- ริดสีดวงตา
- โรคบิดมีตัว
- โรคบิดไม่มีตัว
- โปลิโอ
- แอนเทร็กซ์
- วัณโรค
- พยาธิปากขอ
- พยาธิไส้เดือนตัวกลม
- แมลงวันจะสำรอกน้ำลาย และน้ำย่อยจากกระเพาะอาหารออกมาช่วยย่อยหรือละลายอาหาร ทำให้แมลงวันเป็นพาหะนำโรคและแพร่เชื้อโรคจากเสมหะ อุจจาระ เศษขยะมูลฝอย ลงในอาหารคน
- จากการที่แมลงวันตอมกินเสมหะเป็นอาหาร และกินอาหารทุกชนิดทำให้แมลงวันเป็นพาหะแพร่โรควัณโรคด้วย
- นอกจากนี้ แมลงวันยังมีนิสัยที่ช่วยให้แมลงวันเป็นตัวนำและแพร่เชื้อโรคได้อีกคือ ชอบถ่ายมูลลงบนอาหารของคน
- เมื่อแมลงวันกินอาหารอิ่มแล้ว มันจะถูหรือเสียดสีขาคู่หน้าของมัน ทำให้เชื้อโรคและไข่พยาธิที่ติดมากับขนขาร่วงหล่นลงบนอาหารของคน เมื่อคนกินอาหารนั้นก็จะได้รับเชื้อโรคติดต่อเข้าไปด้วย
- แมลงวันเป็นสัตว์ที่กินอาหารได้ทุกชนิด หาอาหารตามกองขยะมูลฝอย เศษอาหาร ซากสัตว์ อุจจาระ มูลสัตว์ ทำให้เชื้อโรค ไข่ของหนอนพยาธิติดมากับแมลงวันได้ โดยติดมากับขนตามลำตัว ติดมากับขนที่ขา ปนอยู่กับของเหลวในกระเพาะอาหาร และอยู่ในระบบทางเดินอาหารของแมลงวัน
- เมื่อแมลงวันมาตอมอาหารของมนุษย์ ก็จะนำเชื้อโรคและไข่ของหนอนพยาธิลงในอาหาร เมื่อคนบริโภคอาหารนั้นเชื้อโรคก็จะเข้าสู่ร่างกายทำให้เจ็บป่วยได้
วิธีแพร่เชื้อของแมลงวัน
วิธีเชิงกล
- เชื้อโรคส่วนใหญ่จะถูกนำโดยวิธีนี้เนื่องจากแมลงวันมีนิสัยชอบเอาขาหน้าถูกันเมื่อเวลาที่แมลงวันกินอาหารอิ่มแล้ว ทำให้เชื้อโรคตามลำตัวและขา ร่วงลงในอาหาร
- เมื่อคนบริโภคอาหารนั้นเชื้อโรคจะเข้าสู่ร่างกายทำให้เจ็บป่วยได้ เช่น โรคทางเดินอาหาร บิด พยาธิ
วิธีสำรอกใส่อาหาร
- เนื่องจากแมลงวันมีวิธีการกินอาหารโดยการสำรอกน้ำย่อยจากกระเพาะอาหารมาละลายของแข็งก่อน แล้วจึงดูดกลับเข้าไปใหม่
- ทำให้เชื้อโรคถูกถ่ายออกจากน้ำย่อยในกระเพาะอาหาร ลงสู่อาหารในที่สุด
- ในทำนองเดียวกันนิสัยชอบถ่ายมูลลงบนอาหารก็ทำให้เชื้อโรคปนเปื้อนลงสู่อาหารได้เช่นกัน เช่น โรคทางเดินอาหาร โรคอาหารเป็นพิษ
วิธีเป็นโฮสต์กึ่งกลาง
- ตัวอ่อนของหนอนพยาธิจะอาศัยอยู่ในตัวของแมลง
- เมื่อเจริญเป็นระยะติดต่อแล้ว หนอนพยาธิก็หาทางออกจากแมลงวันเข้าสู่ร่างกาย เช่น โรคพยาธิไส้เดือน พยาธิปากขอ
วิธีการวางไข่หรือแพร่พันธุ์ - แมลงวันจะวางไข่ไว้ในแผลเมื่อระยะตัวหนอน บริเวณแผลก็จะเกิด หนอง ฝี ทำให้เกิดโรคที่เรียกว่า โรคไมยาชีส
